De impact van onderzoek

Onlangs had ik weer zo’n gesprek. De student die ik begeleide wilde een onderzoek uitvoeren dat echt iets nieuws op zou leveren: een heel nieuw inzicht dat nog niemand had gezien of had verwacht.

Ik hielp haar snel uit haar droom en stelde de verwachtingen wat bij.

“Het is niet mogelijk om op basis van één onderzoek de wereld te verbeteren,” zei ik. “Neem nou de milieuproblematiek. Hoeveel onderzoekers houden zich daar wel niet mee bezig? En ze kunnen slechts een heel klein deel tegelijkertijd in hun onderzoek opnemen. Maar, al die kleine onderzoekjes samen, zorgen er wel voor dat er een vakgebied ontstaat waar heel veel mensen kennis van kunnen nemen.”

Zoiets had ze wel verwacht, maar toch wilde ze onderzoek met heel veel impact.

Ik legde uit dat ze dan een heel goed onderzoek moest doen, waar heel veel mensen graag kennis van willen nemen. Met het uit te voeren onderzoek, kun je twee kanten op. Het moet kennis opleveren die je in de wetenschappelijke kennisbank stopt en het moet handvatten opleveren om de problemen in de praktijk op te lossen.

Als je met onderzoek impact wilt hebben, moet je jouw onderzoeksresultaten propaganderen. Je moet heel veel mensen op de hoogte brengen van de resultaten. Je moet er reclame voor maken. Publiceren in wetenschappelijke tijdschriften en het onder de aandacht brengen bij het grote publiek. Dit wil niet zeggen dat iedereen het meteen met je eens zal zijn of meteen jouw aanbevelingen overneemt. Onderzoek levert weliswaar kennis op, maar daarmee is niet per definitie het bewijs geleverd en een onderzoeksresultaat hoeft niet algemeen gangbaar te zijn.

Dit had ze misschien wel gedacht, maar ook weer niet verwacht, want vaak hoor je wat anders. Een veelgehoorde uitspraak is “Onderzoek heeft aangetoond dat …” en daarna volgt dan een uitspraak die dan – volgens degene die deze uitspraak doet – als bewezen en als algemeen gangbaar moet worden opgevat. Helaas, zo zit dat niet.

Hetgeen jij weet, komt niet overeen met hetgeen ik weet. Mijn kennis is dus heel persoonlijk en dat van jou ook. Kennis is heel erg subjectief. Dat geldt ook voor wetenschappelijke kennis, en ook voor de kennis die wordt opgedaan met onderzoek. Je moet me overtuigen van jouw gelijk. Bovendien zijn onderzoeksresultaten relatief makkelijk te manipuleren. Pas wanneer iets keer op keer wordt aangetoond door onderzoekers die onafhankelijk van elkaar hebben kunnen en mogen werken, dan pas kun je zeggen dat het aannemelijk is dat iets zus en de zo in elkaar zit.

En dan moeten de aanbevelingen uit het onderzoek ook nog worden omgezet naar beleid. Onderzoeksresultaten kun je heel makkelijk naast je neerleggen. (Zie ook mijn blogje waarin ik 7 strategieën beschrijf om de impact van onderzoek teniet te doen.) Er zijn nog steeds mensen die klimaatverandering als gevolg van menselijk handelen ontkennen. Deze personen zullen dus geen veranderingen willen. De impact van onderzoek op deze mensen is nihil.

Dat was de student wel met me eens. “Ik kan je nog veel meer vertellen, maar dat doe ik liever een andere keer,” zei ik. “Nu gaan we eerst jouw onderzoek opzetten en uitwerken. Waar wil je impact op hebben? Welke onderzoeksvraag moet je daarvoor formuleren?”