Laatst waren we op bezoek bij de schoonzus van mijn vrouw. De hele dag waren ze aan het kwebbelen, praten en kletsen. Dat doen ze in hun moederstaal en daar begrijp ik niet zo veel van. Ik kan in hun taal niet echt meepraten. Ik begrijp wel veel, maar nog lang niet alles. Niet voldoende in ieder geval om een goed gesprek te voeren.
Op een bepaald moment vroegen ze me: “En Foeke, waar denk jij nu aan?”
“Ik denk na over leven” zei ik.
Ze schoten in de lach. “Leven moet je doen, daar moet je niet over nadenken. Iedereen weet toch wel wat leven is?”
“Nou, zo makkelijk is dat nog niet” repliceerde ik. “Laatst stond er weer een artikel in de krant over dit onderwerp. Men bekijkt het vrijwel altijd vanuit historisch en biologisch perspectief. Ze kijken dan naar de overeenkomsten van mensen, dieren, planten, bacteriën, eencelligen en alle andere organismen. Ze weten het onderscheid niet te maken. Het blijft een beetje vaag hangen op bewustzijn en de eerste levensvormen. Volgens mij kun je leven veel makkelijker onderscheiden van materie door te kijken naar gedrag.”
“Nou, vertel!”
Daarna gaf ik de vier wetten op die ik had bedacht en gaf een korte toelichting.
1A) Levende organismen vertonen doelgericht gedrag om als individu te overleven.
Voor mensen geldt bijvoorbeeld dat als ze in gevaar zijn dat ze dan actie gaan ondernemen. Ze vluchten, gaan vechten of doen wat anders om het eigen hachje te redden. Vliegen hebben ook doelgericht gedrag: ze prikken je lek en zuigen je bloed. Zelfs planten hebben overlevingsstrategieën, Als het droog is, laten ze hun bladeren vallen of maken ze langere wortels aan om maar meer voedsel te krijgen. Virussen gaan op zoek naar bronnen waar zij zich kunnen nestelen om te overleven. Het is allemaal doelgericht gedrag.
1B) Levende organismen bereiden zich voor op toekomstige situaties om zo goed mogelijk te overleven.
Voor mensen geldt bijvoorbeeld dat zij huizen bouwen om zich te beschermen. Ze verzamelen ook voedsel die ze opbergen. Als je erg veel geld hebt, ben je ook beter voorbereid op de toekomst. Dus is streven naar rijkdom ook gebaseerd op een overlevingsstrategie. Bedreigingen ruimen ze zo veel mogelijk op, zodat ze zich altijd goed beschermd weten. Beren zoeken een hol om hun winterslaap door te brengen. Andere dieren verstoppen voedsel dat ze in de winter terug kunnen vinden om dan op te eten. Planten trekken zich helemaal terug in de grond om na de winter weer uit te lopen.
2A) Levende organismen vertonen doelgericht gedrag om als soort te overleven.
Levende organismen gaan een keer dood. Dat weten ze. Nou ja weten. In hoeverre is een plant of een bacterie zich daarvan bewust? Maar op de een of andere manier zijn ze wel bezig met voortplanting of vermeerdering. Dode materie doet dat echt niet.
2B) Binnen de soort heeft het individu de voorkeur van het overleven van het eigen nageslacht.
Het doorgeven van de genen heeft een hogere prioriteit dan het doorgeven van de genen van anderen. De eigen kinderen zal men eerder helpen dan de kinderen van anderen. Het eigen kroost wordt ook meer geholpen bij het zich voorbereiden op de toekomst. Ze worden financieel meer geholpen en gestimuleerd om meer te leren dan het kroost van anderen.
“Mooi hè? Het is simpel om op deze manier levende organismen van dode materie te onderscheiden. Daar kun je een schop tegenaan geven, maar het zal geen enkele reactie vertonen.”
“Hoe lang heb je hier over nagedacht?”
“Op zijn minst een maand, maar misschien al veel langer.”
“Ach Foeke, jij bent echt een kamergeleerde.”
