Meten met een meetinstrument

Meten met een meetinstrument is het indirect waarnemen van de empirie door het aflezen van waarden van een instrument.

Meten met een meetinstrument is een van de vijf vormen van meten (in methodologische zin). Het betekent het indirect waarnemen van de empirie door het aflezen van waarden die door het meetinstrument worden geproduceerd. Wat voor apparaat dat precies is, doet er niet toe. Zowel een liniaal, als een lichtmeter, een test of een vragenlijst rekent men tot de categorie meetinstrumenten.

Er zijn twee redenen waarom de onderzoeker een meetinstrument gebruikt. De eerste is dat de onderzoeker niet kan vertrouwen op zijn eigen zintuigen om daarmee empirische gegevens te verzamelen. De tweede is dat daarmee objectieve informatie wordt verkregen die ook door anderen op deze wijze waargenomen zou kunnen worden. Het onderscheid met observeren is soms niet erg groot: het tellen van het aantal auto's dat je voorbij ziet komen en voor elke auto een turfstreepje te zetten, is observatie. Registratie van de voorbijkomende auto's met een camera en voor elke auto de telwaarde met één te verhogen, is meten. Evenals bij ondervragen wordt de waarde van het kenmerk niet rechtstreeks uit de empirie door de onderzoeker of diens assistent vastgelegd, maar wordt bepaald door het aflezen van een waarde dat door het meetinstrument is geregistreerd.

Sommige meetinstrumenten schrijven het meetresultaat zonder tussenkomst van de onderzoeker direct in het gegevensbestand. Soms is er nog een tussenstap vereist, namelijk dat de onderzoeker of diens assistent de gegevens die het meetinstrument oplevert, nog over moet schrijven. Dat laatste kan tot een extra bias of verstoring in de meting tot gevolg kan hebben, want bij het overschrijven kunnen fouten worden gemaakt.