Indruksvaliditeit

Indruksvaliditeit betekent niet veel meer dan dat men – wie dat ook moge zijn, de onderzoeker? – de indruk heeft dat het wel valide is.

Dit is een term en vorm van validiteit die eigenlijk niet thuishoort in de (empirische) wetenschappen. Het betekent niet veel meer dan dat de onderzoeker de indruk heeft dat het meetinstrument wel valide is. De term helemaal afschaffen lukt waarschijnlijk niet. In veel toegepast onderzoek uit de bedrijfs-, economische en sociale wetenschappen wordt veelvuldig met een vragenlijst gewerkt die voor eenmalig gebruik is opgesteld. Van dergelijke instrumenten wordt nooit de validiteit vastgesteld zodat je niet veel verder komt dan te zeggen dat het wel valide lijkt.

Aan de andere kant is het raar dat ieder instrument getoetst moet worden op validiteit. Soms zijn de vragen in een vragenlijst ook zo duidelijk dat het helemaal niet nodig lijkt. Een vraag als Wat is uw leeftijd? kan nauwelijks anders worden opgevat en verkeerd worden begrepen. Maar een vraag als Bent u getrouwd? kan wel tot onduidelijkheden opleveren. De respondent kan formeel nog steeds getrouwd zijn, waarbij nauwelijks nog sprake is van een huwelijk. Anderzijds kunnen personen formeel niet gehuwd zijn, maar zich wel zo gedragen. Met indruksvaliditeit kan er niet zo veel meer gezegd worden dan: het lijkt er op dat deze vraag goed meet of iemand gehuwd is.