Validiteit, wat is het en hoe stel je het vast?

Validiteit kan het beste worden omschreven als de mate waarin het meetinstrument aan zijn doel beantwoordt (Drenth). Cronbach geeft aan dit begrip de hoogste prioriteit en formuleert het nog scherper: "No matter how satisfactory it is in other respects, a test that measures the wrong thing or that is wrongly interpreted is worthless." Je moet dus niet iets anders meten, maar hoe kom je daarachter?


Validiteit wordt vaak uitgelegd als "meet ik wat ik wil meten?", maar als je dan doorvraagt hoe je dat concreet uitwerkt of vaststelt, blijft het vaak stil.


Een betere manier om validiteit uit te leggen

Zelf leg ik het uit door het te plaatsen in een medische context: een persoon is valide of een persoon is invalide. Het gaat dan om een bepaalde mate waarin iemand gezond is. Als je fysiek en psychisch helemaal perfect bent, dan scoor je 100%, maar dat zal meestal niet het geval zijn. Sommigen hebben een bril nodig of een gehoorapparaat. Anderen hebben last van tijdelijke gebreken zoals last van een knie, of een griepje. Bij anderen functioneren bepaalde lichaamsfuncties maar matig of helemaal niet meer. Soms ontbreekt een bepaalde functie en dan ben je dus invalide. Overigens moet je niet alleen denken aan lichamelijk functioneren maar ook aan psychisch functioneren. Als je dan zo'n persoon moet beoordelen, kun je proberen aan te geven in welke mate een persoon valide is. Het is een schaal die loopt van 0 naar 100%.

Datzelfde geldt eigenlijk ook voor je onderzoek en dat met name voor je meetinstrumenten. Meet het meetinstrument hetgeen je beoogt te meten? Als je het zo bekijkt, is validiteit eigenlijk heel simpel. Maar hoe stel je vast of je metingen valide zijn op die schaal van 0 tot 100%?


Hoe stel vast of iets valide is?

Om de validiteit vast te stellen moet je het onderzoeken. Je kunt de vragenlijst voorleggen aan experts op het terrein. Zij kunnen je vertellen of de vragenlijst meet wat je beoogt te meten. Je kunt hem ook uitproberen bij de doelgroep, en daarna vragen of ze alles begrepen hebben, de vragen konden invullen en ook het antwoord konden geven wat ze wilden geven. Als je dan steeds te horen krijgt dat er geen problemen zijn / dat je het goed gedaan hebt, dan lijkt de vragenlijst valide te zijn. Je kunt overigens nooit zeggen dat een meetinstrument 100% valide is.  Er zal altijd wel een bepaald aspect ontbreken en de fijnmazigheid van de meting zou ook een rol kunnen spelen.


Meetinstrumenten

Validiteit is slechts één van de drie aspecten waar een meetinstrument aan moet voldoen. Een meetinstrument moet ook betrouwbaar zijn en voldoende kunnen discrimineren. Wat er allemaal bij komt kijken, leer je in onze cursussen. 


Foeke van der Zee met Boek over onderzoek© Foeke van der Zee (versie 2023). hulpbijonderzoek.nl/online-woordenboek

- specialist in Onderzoek en Statistiek
- auteur van boeken over onderzoeksmethodologie
- oprichter van en coach bij Hulp bij Onderzoek



  Naar de cursus onderzoeksvaardigheden

Aan validiteit gerelateerde trefwoorden:

- predictieve validiteit
- betekenisvaliditeit
    * inhoudsvaliditeit
    * constructvaliditeit
- interne validiteit of methodologische validiteit
- externe validiteit
    * ecologische validiteit
- indruksvaliditeit


Terug naar het Online Woordenboek Onderzoek en Statistiek Terug naar de begrippenlijst


Krijg toegang tot het Kenniscentrum van Hulp bij Onderzoek

Met de informatie in ons kenniscentrum los je zelf al jouw problemen met onderzoek, statistiek en SPSS op!

  • Leer hoe je een onderzoek  opzet en uitvoert!
  • Met onze handleidingen los je de problemen op!
  • Statistiek wordt op een heldere manier uitgelegd!
  • Werken met SPS wordt een makkie!

9 video's

over onderzoeksmethodologie

15 handleidingen

om vraagstukken in je onderzoek oplossen

28 video's

die je uitleggen hoe je statistiek moet gebruiken

38 video's

voor het oplossen van problemen met SPSS