Vragen

Vragen, open versus gesloten vragen

Alleen als je goede vragen stelt, kun je goede antwoorden krijgen. Een goed antwoord op een onduidelijke vraag of die op eerdere manieren te interpreteren is, is niet mogelijk. Het is dan ook van groot belang om aan vragen veel aandacht te besteden.

Er zijn diverse vormen van voorkomen van vragen. Een eerste hoofdindeling is die van open versus gesloten vragen.

Open versus gesloten vragen

Een open vraag is een vraag waar geen antwoordalternatieven bij staan; het is geheel aan de respondent om zelf een antwoord te bedenken. Bij een gesloten vraag staan wel antwoordalternatieven. De respondent moet nu een keuze maken uit deze alternatieven, en in een enkel geval mag hij er meer aankruisen. Omdat het soms niet doenlijk is om alle alternatieven op te nemen, maakt de onderzoeker soms gebruik van een tussenvorm: hij somt een reeks antwoordalternatieven op waar de meeste respondenten er wel één van kunnen aanstrepen, en geeft in het laatste alternatief de mogelijkheid om daar iets in te vullen. Dit noemt men een half-open vraag.

De nadelen van open vragen

De open vragen worden vrijwel alleen in onderzoeken met kleine aantallen respondenten gebruikt. Indien er veel respondenten zouden zijn, dan raakt de onderzoeker ‘de draad kwijt’. Dat wil zeggen: door al die (soms ellenlange) verhalen lukt het hem niet meer om daaruit nog de hoofdlijnen te halen en dat als een gegeven te zien. Mogelijk ook raakt hij bevooroordeeld. Tenslotte moet men constateren dat een latere respondent niet meer dezelfde impact op de onderzoeker heeft als een van de eerste respondenten.

Open vraag in de enquête

De open vraag wordt ook gebruikt aan het eind van een enquête. De respondent kan daarin alle opmerkingen over het onderzoek kwijt. Gesloten vragen worden vooral gebruikt om gegevens systematisch op te vragen. Het kan gaan om grote groepen, maar dat hoeft niet. Het grote voordeel is dat de gegevens mathematisch zijn te analyseren: er kunnen percentages worden berekend over de antwoorden (het aantal mensen van het totaal dat een bepaald antwoordalternatief heeft aangekruist) en - indien mogelijk - kan men ook gemiddelden berekenen. Aansluitend kan men met behulp van de statistiek nagaan of deze uitkomsten overeenkomen met een verwachting, of dat groepen van elkaar verschillen. Ook kan men nagaan of de antwoorden op bepaalde vragen een bepaalde samenhang vertonen.

Diverse vormen van gesloten vragen

Er zijn op zijn minst 8 vormen van gesloten vragen te onderscheiden. Het voert te ver om ze hier allemaal te bespreken. De voor- en nadelen worden wel besproken in mijn boekje Online Enquêteren. Als je meer wilt weten over het stellen van goede vragen voor je enquête raad ik je aan aan dit boekje te bestellen. Je kunt het tegen kostprijs krijgen, zolang de voorraad strekt.