Mann-Whitney toets

De Mann-Whitney toets wordt gebruikt voor het berekenen van een verschil in de rangorde-scores van twee groepen op één variabele.


Wanneer gebruik je de Mann-Whitney toets?

Een voorbeeld waarin de Mann-Withney toets gebruikt zou moeten worden is deze: in een vragenlijst is op een 5-punts Likertschaal gevraag of men tevreden is met de woning waar men woont. De vraag is of er verschillen zijn tussen de randstad en de rest van Nederland. Eenzelfde soort vraagstelling zagen we ook bij de Kruskal-Wallis toets, maar dan voor meerdere regio's. De Mann-Whitney toets is dus een specifiek geval van de Kruskal-Wallis toets.


Hoe gaat het toetsen in zijn werk?

Voordat je kunt toetsen moet je de scores rangordenen. Het is dus niet noodzakelijk dat je met ordinale variabelen hebt, het mogen ook interval- of ratio variabelen zijn. Dat ordenen is wel een precisie werkje, zeker als het om grote aantallen gaat. Dat kun je veel beter aan computers overlaten. Daarna ga je deze rangorde getallen uitsplitsen over de twee groepen en tel je de scores per groep bij elkaar op. Een voorbeeld daarvan vind je in onze cursus Statistiek. Als je dit gedaan hebt, bereken je een U-waarde met de volgende formule: Formule voor de Mann-Whitney U-waarde

Om te toetsen of het verschil significant is, vul je de volgende formule in: Formule voor de Mann-Whitney toets zonder knopen

Het toepassen van deze formule is alleen toegestaan als er geen knopen zijn. Knopen zijn gelijke uitkomsten. Zijn die er wel - en dat zal bij een 5-punts Likertschaal vrijwel altijd het geval zijn - dan moet je de volgende formule toepassen: Formule voor de Mann-Whitney U-toets met knopen

Men zegt dat er geen verschil als de som van de rangorde scores in alle groepen gelijk is (onder de voorwaarde dat alle groepen even groot zijn). Is de som van de rangorde scores in één van de groepen hoger of lager dan in de andere, dan is er verschil. De vraag is of dat een statistisch significant verschil is. NB. Bij grotere aantallen waarnemingen (vanaf ongeveer 30 per groep) is het gebruikelijk (mogelijk zelfs beter) om een t-toets uit te voeren.


Handmatig berekenen van de Mann-Whitney-toets?

Het met de hand berekenen van de Mann-Whitney toets is best wel veel veel werk je kunt dat veel beter door computers laten doen Hoe dat in SPSS moet leggen we je uit in de Cursus SPSS.


Foeke van der Zee met Boek over onderzoek© Foeke van der Zee (versie 2023). hulpbijonderzoek.nl/online-woordenboek

- specialist in Onderzoek en Statistiek
- auteur van boeken over onderzoeksmethodologie
- oprichter van en coach bij Hulp bij Onderzoek




Verwante toetsen aan de Mann-Whitney toets:

- Kruskal-Wallis toets
- t-toets groepen

Naar de cursus SPSS


Terug naar het Online Woordenboek Onderzoek en Statistiek Terug naar de begrippenlijst


Krijg toegang tot het Kenniscentrum van Hulp bij Onderzoek

Met de informatie in ons kenniscentrum los je zelf al jouw problemen met onderzoek, statistiek en SPSS op!

  • Leer hoe je een onderzoek  opzet en uitvoert!
  • Met onze handleidingen los je de problemen op!
  • Statistiek wordt op een heldere manier uitgelegd!
  • Werken met SPS wordt een makkie!

9 video's

over onderzoeksmethodologie

15 handleidingen

om vraagstukken in je onderzoek oplossen

28 video's

die je uitleggen hoe je statistiek moet gebruiken

38 video's

voor het oplossen van problemen met SPSS