Onderzoeksdesign, of kortweg het design

Het onderzoeksdesign - of kortweg het design - is een systematische weergave van de meetmomenten en de omstandigheden bij de onderscheiden groepen.

Elk onderzoek heeft een onderzoeksdesign en een goed begrip ervan is van cruciaal belang: het is in sterke mate bepalend voor de interne validiteit (of liever de methodologische validiteit). Cook & Campbell (1979) hebben op dit terrein een belangrijke voortrekkersrol gespeeld.

In het onderzoeksdesign wordt in abstracte vorm aangegeven of er één of meerdere meetmomenten zijn. Ook wordt aangegeven of die meting (of metingen) bij één of meerdere groepen plaatsvindt. De redeneringen zijn nu eenvoudig aan te geven. Indien er op meerdere tijdstippen wordt gemeten, dan kan men het verloop in de tijd beschrijven. Indien er meerdere groepen worden ‘bemeten’, dan kan men de groepen onderling vergelijken.

De meest simpelste situatie is die waarbij er slechts één groep wordt onderscheiden en er slechts één meting plaatsvindt. In het onderzoeksdesign kan men aangeven of er een bepaalde gebeurtenis is opgetreden of zal optreden. Die gebeurtenis moet men in de meest brede zin opvatten. De onderzoeker kan deze gebeurtenis expliciet laten plaatsvinden. Men kan een groep een cursus geven, een film laten zien, een bepaalde mededeling geven, etc.