Onderzoeksontwerp, onderzoeksopzet

Het onderzoeksontwerp of de onderzoeksopzet zijn andere termen voor 'het onderzoek op de tekentafel' en omvatten het design, de meetmethode, de wijze van steekproef trekken en de analyse opzet.

De termen onderzoeksontwerp, onderzoeksopzet, onderzoeksplan en onderzoeksdesign worden door veel auteurs min of meer als synoniemen beschouwd. Dat leidt soms tot verwarring. Daarom pleit ik er voor om aan deze termen een strikte betekenis te geven.

De term onderzoeksdesign (kortweg het design) lijkt al zo ver te zijn ingeburgerd dat er alleen nog maar het schema van de observatie of meetmomenten onder wordt verstaan. In dat design wordt ook aangegeven of er al dan niet sprake is van matchen, at random indelen, counterbalancing, of dat er een bepaalde gebeurtenis plaatsvindt.

De termen onderzoeksontwerp en onderzoeksopzet zijn breder en omvatten ‘de keuze voor een bepaald onderzoeksdesign + de keuze van het meetinstrument + de selectie van de te onderzoeken objecten of respondenten + de selectie van de uit te voeren analyses’. Deze vier aspecten samen duid ik ook wel eens aan met 'het onderzoek op de tekentafel'. Daarmee wordt duidelijk dat het gaat om een ontwerp, een opzet voordat het onderzoek daadwerkelijk wordt uitgevoerd.

Het onderzoeksplan is nog iets breder. Daaronder vallen dan ook de data van uitvoering en het aanstellen van personeel voor de uitvoering. Nu is aan te geven of een onderzoeksopzet goed is, en dat de uitvoering wel/niet volgens plan verloopt.