Samengestelde variabele

Een samengestelde variabele is een totaalscore van een aantal deelscores. Of je een totaalscore mag maken moet je nagaan door eerst Cronbachs alfa over de items te berekenen.

Heel vaak bestaat een kenmerk uit verschillende aspecten. De tevredenheid over de eigen woning is zo’n voorbeeld. Als je mensen een dergelijke vraag voorlegt, dan krijg je gewoonlijk een aantal pluspunten te horen, een aantal neutrale en een aantal minpunten. De tevredenheid over de eigen woning bestaat dus uit een aantal afzonderlijk te beoordelen aspecten die samen één totaal vormen.

Het is mogelijk om in één keer naar het totaal te vragen (bijvoorbeeld: in welke mate bent u tevreden over de woning), maar het is ook mogelijk om elk aspect afzonderlijk te meten. Zo kan je vragen stellen over de tevredenheid over de grote van de woonkamer, tevredenheid over het aantal ramen in de woonkamer, tevredenheid over de ligging van de woonkamer, de tevredenheid over het aantal slaapkamers, de tevredenheid over de tuin, de tevredenheid over de keuken etc.

Toetsen of je een samengestelde variabele mag maken

Het is logisch om te veronderstellen dat elk aspect onderdeel uitmaakt van een totaaloordeel. Deze veronderstelling kan je toetsen. Dat doet men door een factoranalyse uit te voeren en op de afzonderlijke factoren de interne consistentie (Cronbachs alfa) te berekenen.

Het voordeel is dat de onderzoeker door de samengestelde variabele nauwkeuriger meet. Bovendien verandert vrijwel het niveau van de variabele van ordinaal naar interval waardoor minder respondenten nodig zijn om statistisch significante resultaten te krijgen. Nog een voordeel is dat nu niet elk afzonderlijk item in de vervolganalyses moeten worden opgenomen met een grote kans op kanskapitalisatie. Deze voordelen wegen doorgaans ruimschoots op tegen de nadelen.

- specialist in Onderzoek en Statistiek
- auteur van boeken over onderzoeksmethodologie
- oprichter van en coach bij Hulp bij Onderzoek

Factoranalyse en Cronbachs alfa

Factoranalyse is een veelgebruikte techniek. Toch moet je een beetje voorzichtig mee zijn. Je kunt een exploratieve factoranalyse uitvoeren, maar een confirmerende factoranalyse is veel beter. Je kunt een vorm van rotatie uitvoeren, maar dat levert soms (vaak?) ongewenste resultaten op, dus ook daar moet je voorzichtig mee zijn.