Hulp bij onderzoek

Test-hertest betrouwbaarheid is één van de vier manieren om de betrouwbaarheid van onderzoeksresultaten vast te stellen. Bij deze methode worden de metingen van twee momenten met elkaar vergeleken.

De meest simpele manier om de betrouwbaarheid van een meetinstrument vast te stellen is door twee keer een meting te verrichten bij dezelfde onderzoekseenheden en met hetzelfde meetinstrument. Krijg je er twee keer dezelfde score uit dan lijkt het instrument in hoge mate betrouwbaar.

Met opzet is hier het woord lijkt gebruikt want er moet wel aan de voorwaarde worden voldaan dat alle andere factoren geen rol spelen, zoals differentiële transfer. Daar moet je wel even bij stilstaan voordat je deze manier voor het bepalen van de betrouwbaarheid toepast.

Bij deze methode veronderstelt men dat een scores op meetmoment 1 en op meetmoment 2 aan elkaar gelijk moeten zijn. Is er tussen beide meetmomenten een hoge correlatie dan is het meetinstrument in hoge mate betrouwbaar. Is de samenhang daarentegen laag, dan duidt dit op een lage betrouwbaarheid.

Opgemerkt moeten worden dat een lage correlatiecoëfficiënt niet hoeft te betekenen dat het meetinstrument onbetrouwbaar is. Uit de formule voor de betrouwbaarheid (zie hieronder) kan immers ook afgeleid worden dat A_(kenmerk) de ware score uit het lood slaat terwijl A_{(meetinstrument)} nul is. Dat zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn als je motivatie meet. De motivatie om iets te bereiken kan tot een nulpunt dalen. Er is dus niks mis met het meetinstrument maar wel met de veranderlijkheid van het kenmerk.

In sommige gevallen is het niet mogelijk om hetzelfde meetinstrument twee keer te gebruiken, zoals een kennistest of een meetinstrument voor reactiesnelheid. Door oefeningseffecten is de score op de tweede afname niet goed meer te vergelijken met de eerste. Helaas is dit fenomeen niet goed uit te bannen: de onderzoeker zal daarom nooit kunnen uitsluiten dat er geen differentiële transfer is opgetreden.

© Foeke van der Zee (versie 2023). hulpbijonderzoek.nl/online-woordenboek

- specialist in Onderzoek en Statistiek
- auteur van boeken over onderzoeksmethodologie
- oprichter van en coach bij Hulp bij Onderzoek

Aan Test-hertest betrouwbaarheid gerelateerde trefwoorden:

- betrouwbaarheid (algemeen)
Of een van de ander vormen van betrouwbaarheid:
- interne consistentie
- homogeniteit
- stabiliteit
- differentiële transfer

Terug naar de begrippenlijst