Toetsprocedure van Fisher

Toetsen in de statistiek gebeurt volgens de Toetsprocedure van Fisher. Dat is dé procedure die wereldwijd gebruikt wordt om aan te geven of er een statistisch significant verschil is.


Het theorema voor de toetsprocedure zoals die door Fisher is opgesteld bestaat uit een aantal stappen die als volgt kunnen worden omschreven:

Stap 1: Stel de nulhypothese en de alternatieve hypothese op
Stap 2: Stel vast welke toets er gebruikt moet worden
Stap 3: Specificeer het significantieniveau
Stap 4: Bereken de toets-waarde uit de data m.b.v. de vastgestelde toets
Stap 5: Stel de kritieke waarde vast
Stap 6: Stel vast of de toetswaarde groter dan wel kleiner is dan de kritieke waarde
Stap 7: Trek een conclusie

Het vereist enige oefening om de hele toetsprocedure in de vingers te krijgen. We raden aan om de video uit de Cursus Toegepaste Statistiek die we erover hebben gemaakt te bekijken, of de Basiscursus Onderzoek en Statistiek te volgen.


Statistische toets kiezen Voor het vinden van de juiste toets raad ik je aan het paper Welke statistische toets mag/moet je gebruiken te lezen. Voor het maken van de juiste keuze moet je weten wat de afhankelijke en onafhankelijke variabele is, wat het niveau van de variabelen is, of het gaat om een samenhang of een verschil, of er twee of meer variabelen in de analyse moeten worden opgenomen. Dat hebben we in een stappenplan of leidraad gezet. Door de vragen te beantwoorden kom je automatisch uit bij de toets uit die je zou moeten uitvoeren.


Foeke van der Zee met Boek over onderzoek© Foeke van der Zee (versie 2023). hulpbijonderzoek.nl/online-woordenboek

- specialist in Onderzoek en Statistiek
- auteur van boeken over onderzoeksmethodologie
- oprichter van en coach bij Hulp bij Onderzoek







Leer snel en makkelijk hoe je goed onderzoek doet.

Ik vind het belangrijk dat jij goed onderzoek kunt uitvoeren.


Want met goed onderzoek krijg je betere informatie.

Met betere informatie maak je betere beslissingen.

Met betere beslissingen kun je een betere (mooiere, vriendelijkere, schonere ....) wereld maken.


Daarom vind ik het belangrijk dat jij het vak goed leert.

Ik help je graag!