Steekproef trekken (9 manieren)

Er zijn 9 (hoofd-)manieren van steekproef trekken. Alle zijn goed, maar in de ene situatie is de ene manier beter dan de andere.

Het trekken van een steekproef is vaak een noodzakelijke tussenstap om uit een populatie een representatieve respons te krijgen. Er zijn verschillende indelingen mogelijk om de wijze van steekproef trekken te beschrijven.

Selecte en aselecte methoden om een steekproef te trekken

Een eerste indeling is die naar het onderscheid tussen a-select (= willekeurig) en select (= a-willekeurig). (Let op de omkering van het voorvoegsel a). Een aselecte steekproef betekent dat alle elementen in de populatie een even grote kans hebben om in de steekproef terecht te komen. ij een selecte steekproef is die kans niet even groot. Tussen beide uitersten ligt een reeks mogelijkheden. Deze kunnen worden ingedeeld in 9 hoofdtypen. Van de onderstaande onderscheiden wijzen van steekproef trekken rekent men de eerste vijf tot de aselecte wijzen van steekproef trekken en de overige vier tot de selecte.

Met of zonder teruglegging

Een tweede indeling van steekproef trekken is die van met versus zonder teruglegging. Een steekproeftrekking met teruglegging houdt in dat als een element in de populatie getrokken is en in de steekproef terecht is gekomen, het daarna teruggelegd wordt in de populatie waarmee het opnieuw een kans krijgt om nog eens in de steekproef opgenomen te kunnen worden. Dit zou er toe kunnen leiden dat een element van de populatie twee of meer keren in de steekproef terecht komt. Bij een steekproeftrekking zonder teruglegging kan dat niet: geen enkel element kan twee of meer keer in de steekproef voorkomen. Men stuurt mensen niet twee keer dezelfde vragenlijst toe, een paddestoel kan maar een keer ontleed worden, etc.

Een veel betere manier om een steekproeftrekking te beschrijven

Lettend op de verschillende manieren om een steekproef te trekken, zijn er 9 methoden die veel worden gebruikt:
1) De enkelvoudige aselecte steekproeftrekking
2) Systematische steekproeftrekking met aselect begin
3) Gestratificeerde steekproeftrekkingen
4) De twee- of meertrapssteekproeftrekking
5) Een cluster- of tros steekproeftrekking
6) De quota steekproeftrekking
7) De doelgerichte steekproeftrekking
8) Een sneeuwbalsteekproeftrekking
9) De gemakssteekproeftrekking

De eerste 5 manieren rekent men tot de aselecte manieren om een steekproef te trekken. De laatste 4 manieren rekent men tot de selecte manieren om een steekproef te trekken.

Een steekproef trekken door aan vrienden en kennissen en hun vrienden en kennissen te vragen of ze mee willen den aan een onderzoek, is een gemakssteekproef. Deze is meestal niet representatief (voor zover dat voor hun belangrijk is).

© Foeke van der Zee (versie 2023). hulpbijonderzoek.nl/online-woordenboek

- specialist in Onderzoek en Statistiek
- auteur van boeken over onderzoeksmethodologie
- oprichter van en coach bij Hulp bij Onderzoek

Aan Steekproef Trekken gerelateerde trefwoorden:

- steekproef (algemene informatie)
- steekproefgrootte 
- respons
- representativiteit

Terug naar de begrippenlijst