Verklarend onderzoek

Verklarend onderzoek is onderzoek waarbij de onderzoeker probeert vast te stellen of een bepaald gebeuren een goede verklaring is voor een bepaalde verandering. Dit komt tot uiting in het onderzoeksdesign.

De vraagstelling van verklarend onderzoek

Verklarend onderzoek kan worden getypeerd met een vraagstelling als: ‘Hoe komt het dat .....’. De gedachte die daar achter zit, is dat de kenmerken van de nieuwe situatie veranderd zijn ten opzichte van de oude situatie en dat dat te wijten is aan een 'gebeurtenis'.

Bijvoorbeeld: bij een dokter komen twee zieke patiënten, laten we ze patiënt A en patiënt B noemen. Patiënt A krijgt medicijnen toegediend en patiënt B niet. Na een tijdje wordt gekeken of de patiënten beter zijn. Is patiënt A er beter aan toe patiënt B dan verklaren we dat door te zeggen dat dat komt omdat patiënt A medicijnen heeft gehad.

De onderzoekskubus

Beperkingen van verklarend onderzoek

Wat men met dit design beoogt, is het uitbannen van alternatieve verklaringen. Dit lukt niet altijd. Het effect bij patiënt A is mogelijk niet te wijten aan het medicijn, maar aan de extra aandacht die de patiënt heeft gekregen. En stel nu eens dat patiënt B ook beter is geworden. Heeft het toedienen van een medicijn dan überhaupt wel zin?

Verklarend onderzoek is de basis van heel veel wetenschappelijk onderzoek. Je kunt het design ver uitwerken door meerdere groepen en situaties te vergelijken, of door vormen van matchen en counterbalancing toe te voegen.